UMnangagwa uthi akumelanga athonisiswe ngokubamkhokheli weZanu PF okungekho emthethweni

0

President Emmerson Mnangagwa greets supporters of his ruling ZANU PF party gather for an election rally in Chinhoyi, Zimbabwe, July 17, 2018. REUTERS/Philimon Bulawayo - RC1A80283490

President Emmerson Mnangagwa greets supporters of his ruling ZANU PF party gather for an election rally in Chinhoyi, Zimbabwe, July 17, 2018. REUTERS/Philimon Bulawayo – RC1A80283490

UMENGAMELI waseZimbabwe u-Emmerson Mnangagwa uthi ngeke ayiswe enkantolo ngezinsolo zokuthatha kwakhe ubuholi beZanu PF ngokuphambene nomthethosisekelo njengoba manje esenguMengameli wezwe ovikelwe yisisekelo sombuso.

 Uthi futhi angeke abekwe icala ngokwakhe, nakuba umfakisicelo emmangalela njengomholi weqembu elibusayo. Lokhu kuveza ukuthi uMnangagwa uphakamisa ingxabano kastrawman. I-strawman ingxabano engamanga ehlanekezela indawo ephikisanayo ukuze kube lula ukuyihlasela.

Empeleni, umuntu osebenzisa i-strawman uzenza sengathi uhlasela izimbangi zakhe, kuyilapho empeleni ehlasela inguqulo ehlanekezelwe yalokho, lowo ophikisana naye angasho noma ayisekeli. Ilunga leZanu PF uNkosikazi Sybeth Musengezi usethe uMnangagwa emthethwandaba — hatshi ngokuthanda kwakhe, kodwa esemthethweni njengomkhokheli webandla leZanu PF — esithi kakhethwanga ngendlela efanele ukuba ngumkhokheli webandla elibusayo yiCentral Committee mhlaka 19 Lwezi 2017 ngemva kokuketula umbuso.

Ngalokho uMusengezi ufuna kubhalwe phansi uMnangagwa ukuthi umhlangano oyisipesheli wekhomithi yeZanu PF ngemva kokuketula umbuso eHarare kusukela ngehola letshumi ekuseni kusiya kwelesine ntambama ubuhlukumezekile kusisekelo sombuso webandla, ungekho emthethweni njalo ungekho emthethweni.

 Uphinde ufuna inkantolo ikhiphe isinqumo sokuthi zonke izinqumo zomhlangano wekomidi elikhulu ezathathwa ngesikhathi sokuhlangana okungekho emthethweni ukuze kubekwe uMnangagwa njengomholi weqembu “zazingekho emthethweni, azikho emthethweni futhi zibekwe eceleni”.

Nokho uMnangagwa uthi: “Isikhundla sikaMengameli eqenjini akumele siphanjaniswe nesikhundla sakhe njengoMongameli weRiphabhulikhi yaseZimbabwe”.

Uqhube wathi akanawo ama-immunity: “Ngilulekwa ukuthi iSection 98 yoMthethosisekelo weZimbabwe ka-2013 ihlinzeka ngokuvikeleka kukamongameli. Ifundeka kanje: Ngenkathi esesikhundleni, uMongameli akanasibopho sokuqulwa kwamacala amademeshe noma obugebengu kunoma iyiphi inkantolo ngezinto ezenziwe noma ezingenziwanga ngokwamandla akhe; amacala amademeshe noma obugebengu okungenzeka ukuthi avulelwe owayengumongameli ngezinto ezenziwayo noma ezingenziwanga noma ngaphambi kokuba abe ngumongameli noma ngenkathi esengumongameli.

“Ukusebenza kwencwadi kadokotela maqondana nanoma yisiphi isikweletu sikaMongameli esivela ngaphambi noma ngesikhathi sakhe sokuphatha siyamiswa ngesikhathi esaphethe; “Kunoma yikuphi ukuqulwa kwamacala avulelwa owayengumengameli mayelana nanoma yini eyenziwe noma eyeqiwe ukuthi yenziwe esikhundleni sakhe ngesikhathi esenguMengameli, kuwukuzivikela kuyena ukuthi afakazele ukuthi leyo nto yenziwe noma yeqiwe ngobuqotho. “Kulandela ukuthi isigaba 98 (1) sidala ukungavikeleki kukamongameli. Ukungeniswa kwangempela kwesigaba kucace kakhulu. Asikho isidingo sanoma yiziphi izinsiza ekuchazeni lesi sigaba. Ukuthengwa kwempahla .isigaba 98(1) yikuthi ngesikhathi uMongameli waseZimbabwe esesikhundleni, kalacala ekuthethweni ngamacala amademeshe kumbe obugebengu kunoma iyiphi inkantolo ngezinto azenzile noma eziyeqiwe ukuthi zenziwe ngokwakhe ngesikhathi esesikhundleni.

“Kubalulekile ukuthi sinanzelele ukuthi imfundiso yokuvikeleka kukamongameli ayitholakali eZimbabwe kuphela. Ingenye evamile emazweni amaningi entando yeningi. Isigaba 98 sinikeza uMongameli weZimbabwe ilungelo lokungavikeleki emacaleni omphakathi kanye lobugebengu ngesikhathi esabusa. Ukuvikeleka kumvikela kunoma yikuphi ukushushiswa komphakathi noma ubugebengu.

“Ngakho-ke iNkantolo Ephakeme ayinawo amandla okugwebela uMongameli nganoma yisiphi isizathu ngaye ngokwakhe ngesikhathi esaphethe. Lesi sihlinzeko siyingxenye yomthethosisekelo wethu ophakeme wezwe ngakho-ke unegunya kulelo phuzu. Isiphetho esingenakugwenywa ukuthi isigaba (98) somthethosisekelo sidala ukungavikeleki kukamongameli,’ kusho amaphepha.

 “Le nkantolo ayinawo amandla okuqulisa umengameli waseZimbabwe. Ngakho umthethwandaba kumele wenqabe ukusebenzisa amandla phezu kukamongameli weZimbabwe. Ngakho umthethwandaba kumele yenqabe ukusebenzisa amandla phezu kukamongameli weZimbabwe.”

UMnangagwa uphinde wathi ofake isicelo (uMusengezi) akazange acele imvume emthethwandaba ukuthi amangalele uMongameli, njengokufunwa ngumthetho 12 (21) weHigh Court Rules 2021, othi: Inkantolo ingamangalela uMongameli noma nanoma yiliphi ijaji leNkantolo Ephakeme ngaphandle kwemvume yenkantolo enikezwe ngesicelo senkantolo saleyo nhloso. Lokhu kulandela ukuthi inhloso yomthetho we-12 (21) ukuvikela umengameli emacaleni angenamsebenzi futhi anokhahlo njengaleli,” usho kanje.

“Alikho ikhefu esike lafunwa ukuze kuboshwe ummangalelwa wesibili (uMnangagwa) kulolu daba. Ummangalelwa wakuqala (iZanu PF) uphambi komthethwandaba ngendlela engafanele njalo uncedo alufunayo angeke aluthole. Indaba inesici futhi ayikwazi ukweqa leli phuzu. Lonke uhlelo lokusebenza luwela kuleli phuzu lodwa. Kumele iqedwe nezindleko.”

Abameli bakaMnangagwa nabo bathi uMusengezi akanalo i-locus standi (i-legal stand), egcizelelwa ngentshisekelo eyanele noma amandla okuqulisa leli cala. Baphinde bathi umfakisicelo wehlulekile ukusebenzisa amakhambi angaphakathi ukulungisa lolu daba. Ofake isicelo, uMnangagwa uthi kuthathe isikhathi eside ukwethula leli cala ngaphezu kweminyaka ebekiwe.

Uqhubekele phambili uMnangagwa uthi lesi sicelo manje asisekho (sezemfundo) futhi asisebenzi ngokomthetho. Ngokufanele uMnangagwa uthi uMusengezi akalona ilunga leZanu PF. Uyaphika nokuthi ikomidi elikhulu libizwe ngokungemthetho. Lezi zinkulumo zifakwe ngunobhala weZanu PF obona ngezokuPhatha uMnumzana Obert Mpofu emele uMnangagwa labanye abaphendulile ngemvumo yabo, ngokwamaphepha omthethwandaba.

Kuleli cala, uMusengezi ufuna umthethwandaba ulandele okwenziwa libandla eliphikisayo ele MDC-T emthethwandaba weSupreme Court okuyikho okwenza uMnangagwa ehle esikhundleni kuze kuxazululwe loludaba. Amagqwetha kaMnangagwa awazange alabe lutho okwathethwa ngumthethwandaba weSupreme Court ophathelane leMDC-T kanye lokuthi uphatheka njani esicelweni sikaMusengezi.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *