Shake-up inowira muchikamu cheinishuwarenzi

0
Mukuru weIpec anoona nezvepenjeni Cuthbert Munjoma

KOMISHINI yeInishuwarenzi nePension Commission (Ipec) yakaronga hurongwa hwekubatanidza mari dzemudyandigere dziri kutatarika kuti dzichengetedze vari kuda rubatsiro.

Bazi iri radzorwa shure nekunyungudika kwaita muZimbabwe kwenguva yakareba, uko kwakakura zvikuru munguva pfupi yadarika nekukwira kwemitengo yezvinhu pamwe nekuuraya vanhu vakawanda mumari yemunyika.

Vane ruzivo nezviri kuitika vanoti kuderera kwemari iyi kwaona bazi reinishuwarenzi reZimbabwe richisarira kumashure semamwe matunhu akaita seKenya, iyo ine homwe yepenjeni yava kutonga midziyo inokosha US$16 billion, zvichienzaniswa neZimbabwe inosvika mabhiriyoni maviri nemazana matatu emadhora.

Midziyo yenyika mbiri idzi yakakosheswa zvakafanana muna 1996, sekutaura kwaCuthbert Munjoma, mukuru weIpec anoona nezvemudyandigere.

Zvakadaro, kunze kwekuoma kwakaita hupfumi hwenyika, VaMunjoma vati mukuru wehurumende ari kutyira kuti mari dzemihoro dziri mudzimwe mari dzemudyandigere hadzina kumira zvakanaka, uye zvakakosha kuti mubatanidzwa usimbiswe kuitira kuti hupfumi hurambe huchigadzikana.

“Takaisa pfungwa dzedu pakubata kwehomwe dzepenjeni,” vakadaro VaMunjoma pamusangano weZimbabwe Association of Pension Funds kuNyanga nguva pfupi yadarika. “Commissioner akaburitsa pachena nyaya yekushandiswa kwemari uye pane zvirongwa zvakasiyana zvatiri kuita zvinosanganisira kudzokorora mafambiro ehutungamiri. Isu takaita ongororo gore rapfuura, tichitarisa nezvekushandisa uye zvakawanikwa ndezvekuti zvimwe zvezvivakwa zvemitengo hazvina kugadzikana.

“Inotaura kune mamodheru ekutonga. Saka semutongi, chikamu chezvatinokoshesa muna 2022 (chichave) kukonzera kubatanidzwa kwehomwe dzepenjeni, kunyanya idzo dzisingakwanise kuchengetedza mari yavo.

“Tiri kuisa matanho mazhinji anoitirwa kuchengetedza nhengo, kusanganisira nyaya dzekuita nemhando yevamiriri. Pakupera kwezuva pachava nechimwe chinhu chine musoro. “

Indasitiri yepenjeni inoumbwa nehomwe dzinozvifambisa wega, homwe dzepenjeni dzine insured uye mari dzekuzvimiririra.

Mukuru weIpec akati chakakosha mukugadzikana kwehomwe dzepenjeni kuve kuumbwa kwemamiriro ehupfumi hwakagadzikana.

Mari yepenjeni yemuZimbabwe yakambonetsa muna 2009, apo nyika yakasiya bazi remukati menyika ikatora nzira yekushandisa mari dzakasiyana siyana yekudzora hyperinflation, iyo yakanga yasvika pa500 bhiriyoni kubva muzana muna 2008.

Mari dzemudyandigere dzakapinda mutsekwende zvakare muna 2019, apo mari yakawedzera kuoma mushure mekuoma kwehupfumi hwenyika muZimbabwe payaiedza kuvandudza hupfumi hwenyika nekuunza imwe mari.

VaMunjoma vanoti gwaro reongororo yakaitwa nehurumende yebazi iri muna 2015 rinoratidza kukosha kwekuchengetedza hupfumi hwenyika.

“Kana tikafunga zvakawanikwa neJustice (George) Smith kubvunza, iyo yakaongorora indasitiri iyi kwemakore makumi maviri kubva 1996 kusvika 2016, pakanga paine basa rehurumende uye kusimbisa kwaive kudiwa kwekuona kuti kune hupfumi hunogonesa. zvakatipoteredza pamwe chete nekukura kweupfumi. Kana ukatarisa indasitiri yedu, ingangove tichienzanisa neyakafanana neKenya muna 1996,” vakadaro.

“Izvozvi, kana ukatarisa midziyo yepenjeni muKenya, [inotungamira mari inodarika] US$16 bhiriyoni. Kwatiri, tinongori US$2,3 bhiriyoni. Saka, pane icho chinoda kusimudzira macroeconomic kugadzikana. Sechipangamazano kuhurumende maererano nemutemo wedu, tiri kusimbisa pfungwa iyi. Tinoda basic regulatory infrastructure. “

VaMunjoma vatiwo regulator ine chinangwa chekuburitsa mumareport avo makambani einishuwarenzi anenge abhadhariswa faindi yekusatevedzera mitemo negwara.

“Semunhu anoona nezvezvirango izvi tirikudawo kuburitsa zvirango izvi mugwaro regore rekuti homwe yakadai yakabhadhariswa mari idzi uye izvi ndizvo zvikonzero. Kana nhengo dzikaona kuti dzimwe mari dziri kuenda kumari yezvirango, ndinofunga kuti zvinogona kuita kuti vanhu vatevedzere mitemo,” vakadaro.

Vachitaura pamusoro pemihoro yevatambi, VaMunjoma vakati mukuru wehurumende haakwanise kutaura kuti vanofanira kupihwa marii, asi hutarisiro hunobva kumunhu anenge asiri kubhadharwa zvakanaka hwakasiyana neuyo anenge achibhadharwa.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *